Foto Liesbeth ‘t Hoff
Toen de roman van Maarten Houtman over zijn Indische jaren in 2006 eindelijk het licht zag – hij had er bijna twintig jaar aan gewerkt – was dat een belangrijke gebeurtenis. Er was een groots opgezette boekpresentatie in het Zen Centrum van Nico Tydeman aan de Kraijenhoffstraat in Amsterdam – een ruimte waar Maarten vele jaren gebruik van kon maken met zijn groepen.
‘Iedereen’ was er dan ook: naast de uitgevers, Maarten en zijn vrouw Hanna, zijn kinderen Frenk en Nel, Nico en zijn vrouw Joke… En verder een keur van vrienden en bekenden, waaronder natuurlijk een schare van Maarten’s leerlingen – die er al jaren naar uitgekeken hadden, ook omdat hij regelmatig passages had voorgelezen uit de opeenvolgende concepten van het boek, als opstapje voor zijn gebruikelijke sessie-toespraak.[1]
Bij die gelegenheid werd Maarten uitvoerig door Nico geïnterviewd, over Indië, z’n leven in het kamp, z’n opvatting over Zen, en natuurlijk over het boek, waaruit Maarten een passage voorlas – ze zaten samen achter een tafel, Maarten met het microfoontje al voor de mond – zie Maarten’s boekenfeest voor de volledige tekst van het interview.
De enige domper op de feestvreugde was, dat Maarten ontdekte dat de uitgever de laatste hoofdstukken van zijn manuscript had geschrapt. Zijn teleurstelling was groot…
Nu, jaren later – ‘De andere oever’ is inmiddels alleen nog tweedehands verkrijgbaar – hebben we het boek gedigitaliseerd en als ‘bladerboek’ aan de website toegevoegd. Dit gaf ons niet alleen de gelegenheid de laatste hoofdstukken uit Maartens manuscript alsnog toe te voegen, maar tevens om de oorspronkelijke titel: ‘De breuk’ te gebruiken, evenals de hoofdstuktitels uit het manuscript.
We vroegen ons af wat die ‘breuk’ in de titel precies inhield – je kon je daar in Maartens leven van alles bij indenken.
We menen daarop een antwoord gevonden te hebben in het titelhoofdstuk, eveneens ‘De breuk’ geheten. Daarin kiest Soekina, Maarten’s geliefde, ervoor haar hart te volgen, en niet het Verhaal, zoals haar grootmoeder van haar eist.
Dit gebeuren had een dramatisch effect op Maarten, getuige deze mijmering: ‘Van nu af aan moet ik mijn leven kunnen zien vanuit de Onsterfelijke, en niet alleen vanuit het gewone leven. Dat geldt ook voor Soekina, het Verhaal, de raadgevingen van de grootmoeder en mijn herinneringen. De schok is zo groot dat het me verlamt. De bekende wereld lijkt voorgoed voorbij.’
Het grote Verhaal blijft Maarten zijn hele leven begeleiden. Ook in zijn toespraken komt hij erop terug – zoals de toespraak van april 1993 in Huissen, waarin hij ons voorhoudt dat ook wij de opdracht hebben in ons leven het grote Verhaal te vertellen, een opdracht die zijn oude vertelster Imah hem ooit gaf.[2]
We hopen dat de vonk die de ‘Heer van de Elektriciteit’ met dit werk deed ontstaan, met deze hernieuwde uitgave ongehinderd op de lezer kan overslaan.
Klaaske Fokkens
Hein Zeillemaker
[1] Aan hetzelfde materiaal had Maarten al diverse verhalen ontleend, onder meer verschenen in ‘De kom van herinnering’ (1998). Andere vind je op deze website onder /teksten/verhalen, zoals het prachtige ‘Mythisch verhaal over het leven en sterven van de mens’ – waarin het verhaal over het kappen van Si Poetri, Maarten’s lievelingsboom, een net iets andere dimensie krijgt dan in het boek.
[2] Zoals jij het vertelt gaat het de eeuwigheid in (Huissen, april 1993), de ‘Toespraak v/d maand’ september 2022.
< Inhoudsopgave | Proloog >
< terug naar Online bladerboeken