Wat betekent mediteren

Weekend 20-21 juni 1981 | Zaterdagmorgen

Als je alle voorlopige en uiterlijke dingen achter je laat en je vraagt je af wat is de meditatie, dan komt het erop neer dat je de onophoudelijke beweging van je bewustzijn leert kennen. Zoals bij het gewoon leven zijn we wel gevangen en slachtoffer van die onophoudelijke beweging van ons bewustzijn, maar we weten het niet. Meditatie betekent ten eerste, en dat is de eerste stap, dat voor jezelf kunnen registreren.

En als je een keer werkelijk geregistreerd hebt, geconstateerd hebt in jezelf, dat die onophoudelijke beweging er is, dan begrijp je ook dat alle pogingen om jezelf te veranderen, zonder daarop in te gaan, bij voor je baat tot mislukking gedoemd zijn. Je kunt nog zulke harde regels in acht nemen, je kunt jezelf tot de meest waanzinnige dingen dwingen, het verandert niets. Eerst dien je volledig op de hoogte te zijn hoe die onophoudelijke beweging van je bewustzijn energie van je afneemt en je stuwt in een richting die je zelf misschien niet eens wilt.

Hoe kom je in contact met die beweging van je bewustzijn? Daarmee kom je in contact als je situaties schept waarin jij in staat bent om te registreren en te constateren. Een van die situaties is het bandje op het kussen. Dat is een vrij ideale situatie.

Je bent gaan zitten op een plek in je huis waar het rustig is. Je hebt de tijd ervoor afgenomen van je gewone programma om daar te zitten. Je zit in een houding die optimaal is.

Je rug is recht zodat de energie kan stromen. Je spieren zijn ontspannen, wat minstens even belangrijk is, want zolang ergens gespannen spieren zijn, kan de energie niet stromen. Ik heb net, terwijl meneer die de oefeningen deed, zo in de zaal rondgekeken en gezien dat bijna alle mensen als ze een linkervoet of een rechtervoet strekken daar iets mee doen, ook met de andere voet iets doen.

Als je dat doet, kan de energie niet stromen. Dat is gewoon de wet. Dus, zolang ergens in onszelf een spanning is, of die nou in de spieren is of in de geest, kan dat eigenlijk niet plaatsvinden.

En daarvoor is het nodig, omdat je die onophoudelijke beweging, die buiten je op je omgaat, in je bewustzijn, dat je die opmerkt. Dat je die niet alleen opmerkt, maar dat je die dan ook laat. Dat je er niets aan doet.

Dat je hem niet probeert te door te zetten, dat je hem niet probeert te kalmeren, maar dat je hem uitsluitend gaat sluiten. Dat je je voortdurend bewust bent van dat dat zo is. Want als er iets veranderen kan, dan is het alleen maar door er aandacht aan te geven.

Dat is voor ons allemaal heel moeilijk. Wat ik nu zeg, dat is voor ons allemaal griezelig moeilijk. Wij geloven daar niet in.

Maar het is toch zo, het is de ene verwerkelijkheid, dat als je iets wilt veranderen, dan zul je er aandacht aan moeten geven. Zeg! En het is niet meer dan dat. Wat wij namelijk altijd doen, dat is als wij iets opmerken, er iets mee gaan doen.

We gaan het veroordelen, we gaan het fijn vinden, het gaat ons hinderen. We gaan het uitnodigen, we zijn instemmend ermee, maar we doen er iets mee. En op het moment dat je er iets mee doet, houdt het proces van aandacht hebben op.

Als je dus iets hoort van iemand, en je bent het er niet mee eens, dan staat het proces van uitwisseling stop. Als je iets anders hoort, waar je erg instemmend mee bent, dan gaat het proces van verbondenheid stoppen. Het gaat dus al door om dat ene.

Het is aandachtig zijn. En alle dingen laten, voor wat ze zijn, ook in jezelf. Dan zeggen de mensen, wat gebeurt er dan eigenlijk? Dan gebeurt het allerbelangrijkste, namelijk dat je alle spanningen in jezelf loslaat, en dat je het antwoord wat in jezelf klaar ligt, in de diepte, een kans geeft, om te reageren op de situatie.

Dat is het, wat dan mogelijk wordt. Dus eigenlijk is mediteren uitsluitend een situatieschep. Niet alleen op je wandje, maar de hele dag doen, waardoor jij zelf eigenlijk in het spel komt.

Niet de mens die je geboren bent door je opvoeding, door de omgeving, door de leerprocessen waar je doorheen gegaan bent, door het maatschappelijk bestel waarin je groot geboren bent, of het geloof waarin je groot geboren bent. Maar jijzelf als je bent, van vóór je geboort, die mens, die moet een kans hebben, om in dit leven te zijn en te handelen. En de mens die nu is en handelt, is de boodschapper.

Maar zoals wij leven, zijn wij niet meer dan de boodschapper. We denken dat we niet meer zijn dan de boodschapper. We zijn ook degene die de boodschap heeft.

Maar omdat we zoveel eeuwen gewend zijn uitsluitend boodschapper te zijn, kunnen we niet meer onszelf ervaren als degene die een boodschap heeft. Als degene die doen kan, die niet gedaan wordt, die inderdaad autonom in zichzelf rust. En van daaruit in de wereld is.

Maar het begint heel dicht bij huis. En heel concreet en heel nuchter. Namelijk jezelf leren kennen.

Jezelf leren kennen en daaruit geen enkele conclusie trekken van dat je zo en zo moet worden. Of dat je dan een dankmeert zijn. Dat zeg ik nu zo in een paar zinnen, maar als je echt op jezelf gaat letten, dan merk je dat je geen moment al doet wat ik nu zeg.

Geen moment. Dat je altijd ergens naar streeft. Dat je altijd iets in je hoofd hebt waarin het hoeft.

Een belofte. Een gevoeling. Ideaal.

Een gevoelstuk. Mag niet maar hier zijn en opmerken wat jij bent, waar jij in staat, en hoe dat samenspel is. En daar de tijd voor nemen.

Echt de tijd voor nemen. Niet denken, ja maar ik moet nog dit, ik moet nog dat, nee. Echt de tijd voor nemen.

Ja, wanneer neem je er de tijd voor? Als je echt inziet dat dit belangrijk is. Zolang je nog altijd heimelijk denkt van ja maar, nou is dat, gebeurt er niets. En dat is heel moeilijk.

Om jezelf waar te nemen. Wat er voortdurend gebeurt. Hoe je voortdurend muurtjes optrekt.

Hoe je overal punten hebt met verboden toegang. Dat weet je niet, maar het is wel zo. En zolang er ergens plekken in jezelf zijn waar je zegt, ho, of het mag niet, blijf je gedeeld.

Blijf je in stukken. Blijf je je redden van het een naar het ander. Aandachtig zijn is het meest actieve wat er in de wereld is.

Het is vrijst een grote concentratie en een ernst die we bijna niet op kunnen brengen. Omdat we gevangen zijn in die onrustige, ongedurige beweging van het bewustzijn. En die ongedurige, onrustige beweging van het bewustzijn die haalt ons af van aardwezen.

We mogen er allemaal mooie namen aan geven, maar het haalt ons af van waar het om gaat. En daarom is het zo belangrijk. Om datgene wat je in je zit, in je zazen, opdoet, aan aandacht, aan ontspanning, om dat in je leven steeds verder door te laten drijven.

En dat kan pas als je jezelf niet beschouwt als een eindproduct wat zo ongeveer klaar is, maar als je jezelf ziet als een eerste begin van een wezen wat je nog helemaal niet kent. Wat nog geboerend doet. En waar jij de verantwoordelijkheid voor hebt omdat het geboren wordt.

Waar je de tederheid en de aandacht en de onafgebroken liefde voor moet hebben om het te begeleiden. Om het uit zijn winselen van regels, voorschriften, verboden, agressies daaruit los te laten komen. Het is een totaal ander iets dan jezelf conformeren in wat van je verwacht wordt en wat je van jezelf verwacht.

Je eigen verwachtingspatrole is nog de grootste belangrijke. Maar het is helemaal los daarvan. Zien wie je bent.

Opmerken hoe je reageert. En zo kom je daar op die plek van waaruit je reageert. En alle wezenlijke oefeningen die gaan terug op dit dit onafgebroken gadeslag.

En ook begrijpen dat als je jezelf vergelijkt met een ander dat je dan afstand schept, een verdeling. Zelfs als je jezelf vergelijkt met gisteren verdeling al of een maand geleden. Je zegt toen was ik zo, nu ben ik zo.

Een verdeling. Doe dat dus niet. Het moment van nu, daar gaat het over.

Wat je gisteren was, dat zorgt voor zichzelf. Wat hij of zij is, zorgt voor zichzelf. Wat jij nu bent, dat is belangrijk.

Maar het is ook belangrijk om op te merken hoe je onophoudelijk verdeeld fragmenteerd vergelijkt en daarmee beled je jezelf heel toe. Dat doe je onophoudelijk. Meditatie mensen is een heel diepgaand, subtiel proces.

En daar kom je niet uit met regels en vaststellingen en de hele rimrand eromheen. Daar kom je niet mee uit. Want het gaat veel dieper.

Het zal je niet baten of je naar een klooster gaat als je niet de juiste intentie en houding hebt om jezelf te leren kennen. En jezelf leren kennen is de wereld leren kennen. Dat ik het daar direct aan toevoeg.

Op het moment dat je heel bent sta je in betrekking tot alles. Voor het eerst. Zonder muurtjes.

Zonder oordeel. Ben je in betrekking tot alles. Jezelf leren kennen is de wereld leren.

Maar het kun je niet bereiken langs een of ander maniertje. Volgens een of ander systeem. Maar het sluitend door deze ernst van het gaanslaan.

En alles wat er aan meditatie, wijze en systeem is gegeven zijn middelen waardoor je beter kunt oefenen. Dus ze hebben wezenlijke waarde. Maar niet op zich.

Ze geven je aan hoe je op de beste wijze kunt lopen. De weg vervolg. Dat is het.

Maar jij moet gaan. Jij moet die aandacht hebben. Jij moet die intentie hebben.

naar boven

Foto geheel boven