Maarssen december 2003 | Zaterdag
Inleiding[download]
Gisteren hebben we een heleboel behandeld en ik zal proberen het kort samen te vatten.
Het belangrijkste is dat we altijd in twee werelden leven, de gemanifesteerde wereld – via ons lichaam – en de ongemanifesteerde, die we vrijwel niet bewust hebben. Maar we zouden er niet zijn, er zou überhaupt geen leven zijn, als die eeuwige wereld – die altijd is – er niet was. Die eeuwige wereld – die altijd is – houdt alles in stand en in gang, en zorgt dat alle organismen in eeuwige wederkeer transformeren, voortdurend.
Daarom is het belangrijk dat je je bewust wordt van die wereld die altijd is.
Daar hebben we gisteren vrij lang bij stilgestaan, dat je daarvoor tijd moet inruimen in je leven om in jezelf de situatie te scheppen – het is niet anders dan dat: de situatie te scheppen – dat die eeuwige wereld beseft kan worden, bij je leven.
Ik heb gisteren ook nog een keer gezegd: als je sterft, word je er automatisch voorgesteld. Het lichaam heeft zijn tijd gehad en dat sterft, en je geest verlaat je lichaam om in een andere bewustzijnstoestand door te gaan. Dat is het in het kort.
Nou is dat laatste voor ons, denk ik, eigenlijk een sprookje. Dat is erg jammer, want het is geen sprookje, het is de feitelijkheid. Het is wat altijd gebeurt, ook al ben je je daar niet van bewust – als je er niet van bewust bent gebeurt het toch.
Het is eigenlijk heel mooi. Je hoeft dus nooit te schrikken, maar je doet het wel. Als je eenmaal je leven erop ingericht hebt en, zoals ik gisteren gezegd heb, je minstens drie uur per dag openstelt voor dat andere, heb je daar een oefening voor nodig, die loopt via je adem naar de energie. En op den duur merk je bij alles wat je doet dat je wel of niet gecentreerd bent. Weer een nieuw begrip dus: ‘gecentreerd’ wil zeggen dat je niet alleen je zintuiglijke werkelijkheid opmerkt, maar bij jezelf opmerkt of je aandacht hebt.
Dat is het sleutelwoord: heb je aandacht of niet. Dat is een heel wijd begrip … heb je aandacht… Als je aandacht hebt is waarmee je bezig bent zó belangrijk, dat je het gekwebbel van je denken en voelen niet hoort. Dat is er anders altijd. Daar kun je het dus aan weten. Daarom is het zo belangrijk om alles wat je doet met aandacht te doen, wat het ook is.
Ik heb gisteren gezegd, en dat meen ik ook: vooral de dingen die je onaangenaam vindt, doe die met aandacht. Want dan merk je dat ‘aangenaam’ en ‘onaangenaam’ ideeën van ons zijn, dat is niet de werkelijkheid. Alles is belangrijk, tenminste, als je het met aandacht doet. Zodra je in de draaikolk in je denken en voelen bent, dan is er iets leuks en iets slechts, is er iets om van te schrikken en iets om blij om te zijn…
Mensen vragen me vaak: als je wél aandachtig bent, ben je dan niet blij? Jazeker. En heb je geen verdriet? Jazeker. Maar én de blijheid én het verdriet krijgen dan gelegenheid om echt door te dringen. Wij leven oppervlakkig, aan de buitenkant. Daarom wisselen die stemmingen héél erg veel. En als we dat allemaal kwijt zijn, hebben we het gevoel dat er iets vreemds is, daar zijn we zó aan gewoon, dat er altijd iets is wat ons bezig houdt…
Ik zeg dus: ‘wat ons bezig houdt’, maar dat is niet iets wat je wilt, dat is ónvrijwillig, onvrijwillig ben je bezig. En het gaat erom dat je zélf bepaalt waarmee je bezig wilt zijn.
Ik heb daar gisteren mijn kampervaringen nog even bijgehaald, omdat dat zo duidelijk is. De situatie waarin je bent is feitelijk, maar jij maakt er een probleem van, omdat je alleen maar aan deze kant van de werkelijkheid leeft.
Dus het gaat er eigenlijk om dat je zelf je aandacht bepaalt, dat je zelf je aandacht geeft aan dat wat voor jou op dat moment belangrijk is. En dat kan van alles zijn, het kan zijn dat je gaat opmerken hoe je loopt, hoe je zit, hoe je staat, hoe je ligt. Of je werkelijk ligt, of je werkelijk staat, of je werkelijk zit, of dat je alleen maar de bewegingen maakt. Dat je altijd naar een doel toewerkt, terwijl de werkelijkheid is dat je in een bepaalde toestand bent. En dat is dan alles, je werkt dus niet meer ergens naartoe, je bepaalt zelf wat voor jou op dat moment belangrijk is en dat doe je.
Wat daarin gebeurt, dat zie je wel. Daar is geen vooraf, dat je ergens naartoe komt. Daar is dus geen bereiken in, het is een voortdurende toestand van vervulling. Of het nou lopen of zitten of praten is, het is voortdurend een vervulling. En omdat je al een poos geleefd hebt, kun je dat, als je tenminste in je leven de discipline hebt opgebracht om tenminste drie uur per dag vrij te maken voor niks doen, alleen maar luisteren, via je lichaam, via je energie, dan verandert je leven, dan verandert de wijze waarop je het leven ervaart – het leven blijft natuurlijk hetzelfde, dat gaat gewoon door. Maar jij ervaart het anders.
Daar gaat het aldoor om, dat jij het leven werkelijk ervaart. Niet als iets wat je bedreigt, maar als een feitelijkheid. Je bent in deze situatie en niet op een andere plek en niet in een andere situatie. Je bent in deze situatie, en dat is blijkbaar voor jou het beste.
Het is dat hele idee van jezelf verbeteren… Laat dat varen, dat kun je niet. Je kunt wel iemand nadoen, zoals de apen. Maar dat is wat anders, dat is nadoen, dat is niet zelf ervaren en zelf erop ingaan. Dat is waar het aldoor om draait. Dat zijn ook al die zogenaamde trauma’s weggeblazen, dat is gebeurt. En nu moet je daar op dit moment een houding toe bepalen, je innerlijke houding.
Dat is aldoor in je leven. Daarom is alles wat je leren kunt prima. Dat heb je nodig zolang je een lichaam hebt. En je zult ook gewoontes ontwikkelen, dat is prima. Als je maar ziet dat alles wat je in dit leven doet voorlopig is. Dat geeft er een totaal andere kleur aan, als je dat beseft. Dan besef je ook hoe afhankelijk je bent van dat onbegrijpelijk grote mysterie van het leven, die eeuwigdurende transformatie.
Zoals ik het nu vertel zijn die begrippen uit elkaar gehaald, maar ze zijn eigenlijk allemaal tegelijkertijd aanwezig. Dat is de werkelijke toestand. Maar omdat ik het een beetje duidelijk moet maken, haal ik het uit elkaar, dat is dus het gebrek van woorden. Maar als er hier in de kring iets gebeurt, dan is het niet door de woorden, dan is het door datgene wat boven, over of onderdoor, tussen ons gebeurt.
Als je je daarvan bewust wordt, luister je ook naar een ander op een andere manier. Je bent je bewust dat het de woorden niet zijn, maar dat het iets anders is. Als dat andere er niet is, kunnen we een miljoen woorden gebruiken, maar dan gebeurt er eigenlijk niets. Dan blijven we naast elkaar leven, maar niet mét elkaar leven. Dus het is echt heel erg belangrijk hoe je luistert. Of je aandachtig bent, of dat je intussen iets hoort waartegen je je eigenlijk verzet of waar je ‘ja’ op zegt. Maar dat je dus beseft: misschien gebeurt er wat, laat ik met alle mogelijke aandacht die ik heb luisteren. En die opkomende vragen laat je rustig staan, daar kun je best strakjes op terugkomen. Maar dat moet je niet het moment dat je luistert ontnemen. Daarom is het dat het zo lang duurt voordat we daartoe in staat zijn.
Het betekent dat we een totaal andere manier van leven gaan ontwikkelen. Dat we gaan beseffen dat de afhankelijkheid die ons lichaam heeft voor voedsel, voor behuizing, voor de mogelijkheid ons te uiten, een voorlopige afhankelijkheid is. Die natuurlijk geldt. Maar dat we éigenlijk afhankelijk zijn van onze mogelijkheid – want die hebben we – om dat eeuwige leven, dat eeuwige mysterie, in ons leven door te laten dringen.
Nou zijn we op een punt gekomen dat jullie daarop kunnen antwoorden of iets kunnen vragen.