Eefde april 1984 | Vrijdag
Inleiding
[download]
Misschien is het jullie ook opgevallen, misschien ook niet, jullie zijn na de oefeningen van Greet, als we dan koffie drinken of thee drinken, veel stiller dan wanneer jullie gezeten hebben en we gaan dan dat doen. Maar dat is heel opmerkelijk. Ik bedoel, jullie praten wel, jullie hebben allemaal zitten praten, jullie hebben dus niet gedaan wat ik gevraagd heb. En aan de andere kant hebben jullie wel gedaan wat ik gevraagd heb, want je bent ontspannen bezig geweest met elkaar.
Heel vaak, als jullie gezeten hebben en jullie komen dan daar, dan zijn jullie nog een poosje stil en dan breekt er een kakafonie los. Dat is ook spanning. Dat is heel interessant. Hoe komt dat?
Ik kan de vraag ook anders stellen: kunnen jullie eigenlijk wel zelf oefenen. Of moeten jullie altijd bij de hand genomen worden.
Ga jezelf eens na. Je wordt om half drie wakker ‘s nachts. Je weet niet waarom, je wordt wakker en je hebt eigenlijk het gevoel van, ik ben uitgeslapen. Wat ga je dan doen? Dat is namelijk een mogelijkheid om te oefenen. Ga je dan gewoontegetrouw denken, oh, het is pas half drie en ik hoor pas om zes uur wakker te zijn of vijf uur – ik weet niet wat je tijd is – en ga je je in je bed liggen vervelen. Of zeg je: blijkbaar ben ik uitgerust nu, dus ik ga wat zitten schrijven of ik ga wat doen.
Als je zo verstandig bent om wat te gaan doen, merk je dat wat je gaat doen dan van een hele hoge kwaliteit is. Want je was blijkbaar uitgerust en je was in een nieuwe situatie, die je nog niet gehad had. En je was dus fris. Dat is een ding.
We zijn nu in de derde dag van deze vijfdaagse. Maar zijn jullie echt al hier? Of zijn jullie weg van thuis.
Het is heel interessant om dat eens na te gaan. De meesten van jullie zijn allemaal alleen op de kamer, alleen op zichzelf. Er is een koppel, zou ik haast willen zeggen, die hebben elkaar, dus die hebben het extra moeilijk. Want ze hebben meer kans om in dat gewoonte-relatiepatroon te blijven, dan die anderen, die zijn daar weg. Maar laat ik het nou maar over de anderen hebben, diegenen die dat voordeel hebben dat ze dan alleen zijn. Zijn die echt alleen hier of hebben die de hele rambam alweer meegenomen?
Als jullie ‘s ochtends wakker worden, word je dan echt hier wakker. Want je hebt nu deze vijfdaagse geen zorgen. Je tijd is ingedeeld door Greet en mij, je eten staat klaar, dus je hebt geen zorgen. Is dat echt zo? Of zit je nog steeds met iets wat je niet afgemaakt hebt en wat strakjes weer komt.
En hoe sta je op. Besef je echt dat je in een ander bed ligt. Voel je dat de lucht anders is. Want dat is eigenlijk ons grote probleem, dat wij geleidelijk aan met z’n allen volslagen theoretisch aan het leven zijn, helemaal hartstikke theoretisch. We leven naar wat we denken dat er zal zijn.
M. vertelde nog net, voor haar studie is ze heel vaak naar Afrika geweest en daar heeft ze mensen ontmoet die totaal anders staan, die veel meer ervaren. Dat vinden wij achtergebleven gebieden, hè. Maar het feit dat wij theoretisch leven, zogenaamd inderdaad zoals M. zeer goed zei: met onze beide benen op de grond – dat is geen grond, hoor mensen, het is geen echte grond. Het is iets theoretisch.
En dat gaat heel ver. Als we dan kermen over milieuvervuiling en over uitputting van hulpbronnen en relatiemoeilijkheden waar je steeds meer helpers voor krijgt, is dát het begin: dat wij niet meer kunnen voelen, dat wij bij elke beweging van de ander al menen te weten wat in die ander omgaat.
En die oefeningen die Greet met ons doet, die zijn een káns, een kans om een heel klein stukje daarvan opnieuw te ervaren. Maar het gaat veel verder, het gaat inderdaad tot wat je ook allemaal alleen doen. Want ik zei niet voor niks dat jullie ontspannen zijn als jullie aan de hand van Greet geoefend hebben. Want dan zit je net niet in dat hele akelige sleurpatroon van je ervaringen, die geen ervaringen zijn, die altijd maar weer gedachten zijn over wat het zal zijn. En je bent je er niet bewust van dat het gedachten zijn.
Dus dat uur lang hebben jullie gewoon als kinderen kunnen doen zomaar wat je gezegd werd. En tot je verbazing merk je dat je hele andere gevoelens hebt ook. En dat is in de tai chi zo en dat is zelfs zo als ik een meditatie helemaal begeleid. Dan ook, dan hoeven jullie niks te doen, dan hoef je alleen maar te volgen. Maar zodra je zelf moet doen, val je terug in dat wat je kent, en dat is dat theoretische patroon.
Dat is een héél vitaal punt. En Greet en ik kunnen niet bij jullie zijn van dat je wakker wordt totdat je naar bed gaat. Dat kan niet. Zeker niet na die vijf dagen. Dan moet je het zelf doen. En dan is het veel moeilijker, want dan kom je in een bekend gangetje terecht.
Waarmee ik alleen zeggen wil: deze vijf dagen, mensen, gebruik ze, gebruik ze, van het moment tot je wakker wordt. Probeer je bewust te maken hoe jij dat doet, dat wakker worden. Hoe doe je dat? Dan denk je maar dat Greet tegen je zegt: hoe word je nou wakker? Hoe word ik nou wakker, duik ik tegelijk zo in de bekende slee en dan glijdt het wel verder, ik zet de knopjes op het goede moment om. Of is het voor het eerst in je leven dat je wakker wordt, dat je uit die onbekende toestand van de slaap komt, waarin je helemaal niet aanwezig was, voor je bewustzijn althans. En doe je nu je ogen open en het is al een beetje flauw licht. Om half zes, ja, dan is er al een beetje schemer, het is nog stil. En wat gebeurt er allemaal? Die bomen die er zijn, zeggen die iets, hebben ze jou iets te vertellen. Of sta je daar niet bij stil. Word je wakker en denk je onmiddellijk: oh ja, wassen, aankleden, dan naar beneden en dan zitten, want dan komt het pas, dan ga ik pas zitten.
Ja, he, zo gaat het toch. En dan maar verbaasd zijn dat er zo weinig gebeurt, echt gebeurt.
Dat zitten, als dat zitten een vervolg is van dat je opgestaan bent en dat je bewust gemaakt hebt hoe je dat doet, dán komt het zitten op diepte. Maar dan zul je opmerken – en die garantie die geef ik je, echt, die geef ik je – als jij zo opgestaan bent, heb je in het zitten helemaal geen last van gedachten, mensen, echt niet. Helemaal niet. Want wezenlijk bewust ervaren, waar je helemaal bij bent – en je bent dan op een gebied waar je helemaal niks van af weet, helemaal niks, niks, niets, waar je alleen maar aanwezig kan zijn, dat wist alles uit, je hele leven. Dan kun je zitten, dan kom je op diepte.
Nou, dat was het.